Banki oczekują, że przeciętny klient przyjdzie w najbliższym czasie po kredyt gotówkowy na 14,7 tys. zł spłacany przez cztery kolejne lata – wynika z analizy przykładów reprezentatywnych publikowanych przez instytucje finansowe.
Nowelizacja ustawy o kredycie konsumenckim, która weszła w życie pod koniec 2011 r. wymusiła na bankach konieczność umieszczania w reklamach kredytów gotówkowych tzw. przykładów reprezentatywnych, po to aby potencjalni klienci mieli możliwość zapoznania się z warunkami pożyczek znacznie bardziej zbliżonymi do rzeczywistości. Zmiana ta miała wyeliminować reklamy prezentujące warunki dostępne wyłącznie dla niewielkiego grona konsumentów o ponadprzeciętnych dochodach oraz wysokiej zdolności i wiarygodności kredytowej. Przykład reprezentatywny, który miał zastąpić reklamy z gatunku „oprocentowanie od 5,9 proc.” ma przedstawiać warunki, na jakich bank spodziewa się zawrzeć co najmniej dwie trzecie umów kredytowych.
Przedstawiany przez instytucje finansowe przykład reprezentatywny jest więc wyłącznie szacunkiem, sporządzonym chociażby na podstawie danych historycznych. Niemniej, przybliża on warunki na jakich klienci różnych banków zaciągają zobowiązania finansowe. I tak na przykład kwota kredytu waha się od 4,1 tys. zł do 30 tys. zł, okres kredytowania wynosi od roku do przeszło blisko siedmiu lat, a rzeczywista roczna stopa oprocentowania (RRSO) sięga od 12 do nawet 36,4 proc.
Przeciętny kredytobiorca – szacując na podstawie przykładów reprezentatywnych – zaciągnie w najbliższym czasie 14,7 tys. zł zobowiązania, które będzie spłacał przez cztery kolejne lata. Rzeczywiste oprocentowanie wyniesie 23,09 proc. przy oprocentowaniu nominalnym na poziomie 14,27 proc. RRSO według szacunków banków będzie więc o 0,87 pkt proc. wyższe niż wynosiło średnie oprocentowanie nowych umów kredytowych zawieranych w styczniu br. według danych Narodowego Banku Polskiego.
Dla porządku warto jednak dodać, że mediana przykładów reprezentatywnych wskazuje wartość kredytu zbliżoną (13,6 tys. zł) do średniej, ale znacznie dłuższy okres jego spłaty (57 rat). Analiza szacunkowych parametrów umów sporządzonych przez banki prowadzi także do wniosku, że dwie trzecie kredytów zostanie udzielone z ubezpieczeniem.
Przykłady reprezentatywne kredytów gotówkowych
bank
kwota kredytu
liczba
rat
oproc.
nominalne
prowizja
ubezpieczenie
RRSO
miesięczna rata
Alior Bank
28 500 zł
59
12,70%
0%
5045 zł
24,19%
652 zł
Alior Sync
28 000 zł
58
15,50%
0%
4872 zł
27,89%
689 zł
Bank BPH
10 616 zł
65
16,96%
0%
0 zł
18,63%
252 zł
Bank Pocztowy
17 520 zł
80
11,49%
3%
0 zł
13,28%
314 zł
BGŻ
17 642 zł
60
15%
0%
2642 zł
25,13%
420 zł
BNP Paribas
30 000 zł
60
8,90%
3,99%
0 zł
12,01%
662 zł
BZ WBK
14 031 zł
43
17,99%
4,2%
1531 zł
32,92%
447 zł
Credit Agricole
4100 zł
24
18,33%
5%
334 zł
36,42%
232 zł
Eurobank
13 800 zł
49
16%
0%
2502 zł
31,17%
385 zł
Getin Bank
13 400 zł
56
17,90%
0%
0 zł
19,50%
355 zł
ING Bank Śląski
5312 zł
32
14%
0%
459 zł
21,37%
200 zł
Invest Bank
10 002 zł
24
14,50%
0%
0 zł
19,88%
482 zł
mBank
8550 zł
36
12,63%
8%
507 zł
24,74%
328 zł
Meritum Bank
23 948 zł
57
19,90%
5%
0 zł
26,60%
bd.
Millennium
12 006 zł
60
15,20%
5%
0 zł
18,90%
287 zł
Pekao
8000 zł
30
17,89%
0%
0 zł
19,39%
333 zł
PKO BP
15 000 zł
60
11,99%
2%
2604 zł
24,34%
334 zł
Raiffeisen Polbank
5000 zł
12
0%
9%
0 zł
19,23%
417 zł
Źródło: Open Finance, stan na 21 marca 2013 r.
Wprowadzenie konieczności publikowania przez banki przykładów reprezentatywnych w reklamach miało wyeliminować pojawianie się złudnych ofert. Zadanie to zostało jednak zrealizowane wyłącznie częściowo. Reprezentatywny przykład w większości przypadków znalazł się zapisany malutką czcionką dopiero na samym dole promowanej oferty. Mimo to, lektura treści opisu narzuconego ustawą na banki może przynieść konsumentom wiele nowych informacji. Przykładowo Bank Pocztowy informuje, że warunkiem otrzymania kredytu z oprocentowaniem na poziomie 11,49 proc. i 3-proc. prowizją wymaga przystąpienia do dobrowolnego ubezpieczenia (płatnego 19 zł miesięcznie) lub poręczenia dwóch innych osób fizycznych. Z opisu reprezentatywnej oferty w Invest Banku można się dowiedzieć natomiast, że koszt prowadzenia rachunku w okresie kredytowania wyniesie 15 zł miesięcznie. Meritum Bank małą czcionką informuje z kolei, że kredyt z oprocentowaniem „od 5,9 proc .” według reprezentatywnego przykładu oprocentowany będzie jednak na 19,9 proc. w skali roku, a do tego bank pobierze 10 zł miesięcznie opłaty operacyjnej za obsługę zadłużenia. Nie mniej ciekawym przypadkiem jest Alior Sync – bank promuje swoją ofertę hasłem „rata tylko 17 zł za każdy 1000 zł pożyczki”. Tymczasem z reprezentatywnego przykładu (28 tys. zł na 58 miesięcy) wynika, że na każdy tysiąc złotych pożyczki przypada nie 17 zł raty, a znacznie więcej, bo 24,61 zł.