18 grudnia, 2012 
Banki zawierają między sobą tak mało transakcji na trzy i sześć miesięcy, że aż można by się zastanowić na ile stawki WIBOR oddają rzeczywistość. Zwłaszcza, że mają one tak duży wpływ na otaczającą rzeczywistość finansową, jak na przykład raty kredytów hipotecznych.
Kwartalny i półroczny WIBOR stanowią podstawę do wyliczania oprocentowania kredytów mieszkaniowych na ok. 145,4 mld zł oraz obligacji korporacyjnych, spółdzielczych i komunalnych – żeby wymienić tylko te notowane na Catalyst – na ok. 18 mld zł. Stawki oprocentowania pożyczek na rynku międzybankowym służą również między innymi do ustalania oprocentowania trzyletnich obligacji detalicznych i lokat ze zmiennym oprocentowaniem w wybranych bankach. Miesięczną liczbę transakcji na okres trzech lub sześciu miesięcy można policzyć zwykle na palcach jednej ręki – wynika z danych opublikowanych przez Komisję Nadzoru Finansowego. Średniomiesięczny udział transakcji zawieranych na miesiąc i dłużej z rzadka przekracza 1 proc. w ujęciu wartościowym. Czy to może oznaczać, że oprocentowanie kredytów, obligacji, lokat i innych instrumentów finansowych ustalane jest na nieodpowiednim poziomie? Niekoniecznie.
Wartość transakcji (w mln zł) na rynku międzybankowym w zależności od okresu
Okres / Tenor O/N T/N SW 2W 1M 3M 6M 9M 1Y Suma
12.2007 114 030 11 397 4 605 490 4 073 1 090 0 0 0 135 685
12.2008 77 165 6 810 4 865 100 1 115 250 0 20 0 90 325
12.2009 44 981 6 545 2 312 161 261 0 0 0 0 54 260
12.2010 71 040 5 114 4 299 190 75 80 0 5 0 80 803
12.2011 43 833 2 211 3 057 0 0 0 0 0 0 49 101
01.2011 41 886 495 3 152 0 0 0 0 0 0 45 533
02.2011 49 178 1 710 2 684 24 0 0 0 0 0 53 596
03.2011 50 725 800 2 221 0 44 70 0 0 0 53 860
04.2011 43 888 1 095 1 187 0 24 0 0 0 0 46 194
05.2011 50 955 1 085 935 0 181 80 10 0 0 53 246
06.2011 42 997 1 155 1 962 0 179 0 0 0 0 46 293
07.2011 35 815 0 3 448 0 175 20 20 0 0 39 478
08.2011 56 595 651 1 272 334 220 187 155 0 0 59 414
09.2011 48 470 300 1 995 0 10 80 30 0 0 50 885
10.2011 59 057 3 855 5 456 0 477 161 190 20 30 69 246
Suma 479 566 11 146 24 312 358 1 310 598 405 20 30 517 745
Źródło: Komisja Nadzoru Finansowego.
Stawki WIBOR ustalane są w dni robocze na fixingu, który jest organizowany o godz. 11:00 przez Stowarzyszenie Rynków Finansowych ACI Polska. Do wyliczenia średniej przyjmuje się oferty złożone przez banki będące uczestnikami fixingu po odrzuceniu dwóch najniższych i najwyższych stawek (gdyby zgłoszono mniej niż osiem stawek odrzuca się po jednej ofercie). Banki mają kwadrans od ogłoszenia indeksów na zawieranie transakcji po cenach wyższych lub równych od zgłoszonych na fixing.
W wyliczeniu WIBOR-u aktualnie bierze udział 12 banków. Wraz z początkiem 2012 r. status uczestnika fixingu utracił Citi Handlowy. W sierpniu zrezygnował Deutsche Bank Polska, a przed kilkoma dniami wycofał się również Bank BGŻ. Liczba instytucji – zakładając, że nie dołączą nowe – spadnie również na skutek połączenia Kredyt Banku z BZ WBK. W rzeczywistości o stawce WIBOR decyduje więc mniej niż jedna trzecia banków na rynku (w większości są to banki z rynkowej czołówki). Nie słychać jednak, aby mniejsze instytucje – nie uczestniczące w fixingu – miały pomysł na zastąpienie stawek WIBOR lepszym rozwiązaniem. Nawiasem mówiąc, w pierwszym kwartale br. Narodowy Bank Polski wydał oświadczenie, w którym wyjaśnia, że nie planuje stworzenia konkurencyjnego wskaźnika rynku międzybankowego.
Liczba transakcji na rynku międzybankowym w zależności od okresu
Okres / Tenor O/N T/N SW 2W 1M 3M 6M 9M 1Y Suma
12.2007 759 78 40 8 56 20 0 0 0 961
12.2008 596 83 38 1 5 3 0 1 0 727
12.2009 301 64 19 3 8 0 0 0 0 395
12.2010 457 33 27 3 2 4 0 1 0 527
12.2011 306 11 19 0 0 0 0 0 0 336
01.2011 299 3 21 0 0 0 0 0 0 323
02.2011 316 10 18 1 0 0 0 0 0 345
03.2011 308 3 12 0 2 2 0 0 0 327
04.2011 266 9 8 0 1 0 0 0 0 284
05.2011 319 5 6 0 1 3 1 0 0 335
06.2011 261 4 13 0 1 0 0 0 0 279
07.2011 235 0 18 0 1 1 2 0 0 257
08.2011 327 5 10 1 1 4 9 0 0 357
09.2011 294 1 10 0 1 4 2 0 0 312
10.2011 354 17 29 0 2 1 14 2 6 425
Suma 2 979 57 145 2 10 15 28 2 6 3 244
Źródło: Komisja Nadzoru Finansowego.
Od stycznia do października br. łączna liczba trzymiesięcznych transakcji na rynku międzybankowym wyniosła 15, co przy kwocie rzędu 598 mln zł stanowi 0,12 proc. handlu. Jeszcze niższą wartość mają transakcje sześciomiesięczne – w 28 transakcjach banki pożyczyły sobie 405 mln zł, czyli mniej niż 0,1 proc. całkowitego handlu od stycznia do października. Średniomiesięczny udział transakcji overnight, za wyjątkiem października, przekracza natomiast 90 proc. W poprzednich latach udział ten był zaledwie o kilka punktów procentowych niższy. Duża popularność transakcji jednodniowych występowała więc jeszcze przed wybuchem kryzysu w 2008 r., który spowodował, że banki praktycznie zaprzestały pożyczania sobie pieniędzy na okres dłuższy kilka dni, a w najlepszym wypadku miesiąc. W grudniu 2007 r., kiedy rynku międzybankowego nie trapił jeszcze problem braku wzajemnego zaufania, udział transakcji trzymiesięcznych i tak był mniejszy niż 1 proc.
Trzy- i sześciomiesięczne stawki WIBOR, które odpowiadają za wysokość rat lub odsetek dla inwestorów na pewno nie są rozwiązaniem idealnym ze względu na niskie obroty. Ale mają jedną zasadniczą cechę – wciąż są to stawki transakcyjne (w przeciwieństwie do LIBOR-u dla kredytów walutowych). Na bankach spoczywa więc obowiązek zawarcia transakcji po zaoferowanej cenie, jeśli znajdzie się druga strona transakcji.
Sięgając więc po produkt finansowy ze zmiennym oprocentowaniem należy więc zawierzyć bankom, że prawidłowo wyceniają rzeczywistość, ponieważ rozwiązania alternatywnego nie ma i prawdopodobnie jeszcze długo nie będzie.
Michał Sadrak, Open Finance
Wpisy o podobnej tematyce
Kategoria 
Tagi: