Fala spadków, która nastąpiła po ogłoszeniu upadku Lehman Brothers, kosztowała inwestorów posiadających jednostki funduszy polskich akcji na tyle dużo, że dopiero teraz wychodzą na zero.

15 września miną cztery lata od ogłoszenia upadłości przez bank inwestycyjny Lehman Brothers. Do dziś nie jest do końca jasne, dlaczego amerykański rząd w ogóle pozwolił na upadek instytucji, o historii sięgającej ponad 150 lat, choć wcześniej i później w podobnych sytuacjach interweniował wielokrotnie, nie dopuszczając do takich sytuacji. Konsekwencją tego wydarzenia było praktyczne zamrożenie globalnego rynku międzybankowego – zaufanie prysło jak mydlana bańka i banki po prostu przestały pożyczać sobie pieniądze. Przez rynki przelała się fala paniki, a kursy akcji spadały na łeb na szyję, tak jakby nagle zaczęły podlegać sile grawitacji. Straty notowane przez uczestników funduszy inwestycyjnych sięgały nawet kilkudziesięciu procent.

Upadek Lehman Brothers nie był początkiem globalnego kryzysu finansowego, bo ten szalał na rynkach już od mniej więcej roku, ale niewątpliwe datę 15 września można uznać za jego punkt kulminacyjny. Był to czas, w którym stabilność światowego systemu finansowego zawisła praktycznie na włosku, a rządy wielu zachodnich krajów musiały odwiesić na kołek zasady wolnego rynku, starając się przejąć kontrolę nad sytuacją.

Fala spadków trwała niemal równo sześć miesięcy, do połowy lutego 2009 roku. Te sześć miesięcy kosztowało jednak inwestorów posiadających jednostki funduszy polskich akcji na tyle dużo, że dopiero teraz, po trzech i pół roku, wyszli na zero. Średnia stopa zwrotu dla tych funduszy wyniosła bowiem w ostatnich czterech latach plus 1 proc. Na odrobienie strat jeszcze trochę muszą poczekać uczestnicy, którzy zaufali funduszom akcji polskich małych i średnich spółek, które w omawianym okresie zanotowały średnią stratę w wysokości 11 proc.

W zdecydowanie najgorszej sytuacji znajdują się osoby, które zainwestowały w fundusze akcji związane z sektorami nieruchomości i budownictwa. W ich przypadku średnia strata za ostatnie cztery lata przekracza 36 proc. Ta grupa funduszy stanowi jednak margines rynku, bo skupia tylko trzy fundusze, w które łącznie zainwestowano niecałe 120 mln zł.
Trzeba jednak przyznać, że generalnie ogromna większość funduszy od dnia ogłoszenia bankructwa przez Lehman Brothers przyniosła uczestnikom zyski. Absolutnie najwięcej powodów do zadowolenia mają ci wszyscy, którzy zaufali sile amerykańskiej gospodarki i waluty. Czteroletnia stopa zwrotu funduszy amerykańskich papierów dłużnych dla jednostek złotowych przekroczyła 73 proc. Duży w tym udział wzrostu kursu dolara, który sprawił, że zyski z tytułu odsetek i wzrostu wartości obligacji zostały w praktyce podwojone.

Osłabienie złotego wpłynęło też na wysokość zysków z inwestycji we wspólnej europejskiej walucie, choć w wyraźnie mniejszym stopniu niż miało to miejsce w przypadku dolara. Złotowe jednostki funduszy obligacji denominowanych w euro średnio dały zarobić w ostatnich czterech latach 40 proc., niemal tyle samo co fundusze akcji amerykańskich, które wypracowały średnią stopę zwrotu wyższą o niecałe 0,5 p.p.

Wśród funduszy lokujących głównie na krajowym rynku najlepiej wypadły te obligacyjne. Niespełna 30-proc. zysk w ciągu czterech lat w przypadku tej kategorii funduszy należy uznać za wynik, który dla uczestników powinien być satysfakcjonujący.

Zwracają uwagę stosunkowo słabe wyniki funduszy mieszanych. Przykładowo fundusze polskie zrównoważone, czyli utrzymujące mniej więcej stałe proporcje portfela dzieląc go po równo między akcje i obligacje, w ciągu tych czterech lat średnio dały zarobić zaledwie 4,3 proc. Z prostej arytmetyki wynika, że gdyby samemu zrobić sobie portfel zrównoważony, lokując po prostu połowę pieniędzy w funduszu akcji, a drugą w funduszu obligacji, można by teoretycznie uzyskać wynik trzykrotnie wyższy. Co ciekawe, fundusze mieszane aktywnej alokacji, w których zarządzający mają większe możliwości w kształtowaniu portfela inwestycyjnego i reagowania w ten sposób na bieżącą sytuację na rynku, wypadły jeszcze gorzej, notując średnią stratę w wysokości 1,4 proc.

Upadek Lehman Brothers, jak już wyżej napisano, nie rozpoczął kryzysu, tylko był jego kulminacją. Spadki na giełdach, przyczyniające się do strat uczestników funduszy inwestycyjnych, rozpoczęły się kilkanaście miesięcy wcześniej. I o ile w ostatnich czterech latach możemy powiedzieć, ze w większości przypadków straty są odrobione, to wydłużając ten okres do nieco ponad pięciu lat, przekonamy się, że wielu funduszom jest jeszcze bardzo daleko do wyjścia na zero. Powiedzmy tylko tyle, że fundusze polskich akcji musiałyby, licząc od dziś, zyskać przeszło 70 proc., aby zbliżyć się do poziomów sprzed początku kryzysu finansowego na świecie.

Bernard Waszczyk, Open Finance
Stopy zwrotu funduszy inwestycyjnych
grupa funduszy stopa zwrotu
od upadku
Lehman Brothers stopa zwrotu
od początku
lipca 2007
dłużne USA uniwersalne 73,34% 51,67%
dłużne zagraniczne (PLN) 52,60% 37,76%
akcji amerykańskich 40,55% -3,40%
dłużne europejskie uniwersalne 40,10% 28,17%
mieszane zagraniczne stabilnego wzrostu 34,77% 14,14%
akcji globalnych rynków rozwiniętych 32,91% -7,98%
dłużne USA uniwersalne (waluta) 30,31% 32,87%
dłużne polskie uniwersalne 29,84% 36,64%
dłużne polskie papiery skarbowe 29,53% 36,02%
mieszane zagraniczne zrównoważone 19,29% -8,41%
dłużne europejskie uniwersalne (waluta) 19,07% 22,36%
gotówkowe i pieniężne PLN uniwersalne 18,98% 25,32%
akcji europejskich rynków rozwiniętych 16,86% -29,40%
akcji europejskich rynków wschodzących 16,14% -22,74%
mieszane polskie stabilnego wzrostu 13,67% -1,65%
akcji globalnych rynków wschodzących 12,76% -13,29%
akcji europejskich rynków rozwiniętych (waluta) 12,50% -23,43%
akcji azjatyckich bez Japonii 12,44% -19,82%
mieszane zagraniczne aktywnej alokacji 7,57% -19,32%
mieszane polskie zrównoważone 4,28% -20,59%
akcji amerykańskich (waluta) 3,30% -17,06%
akcji polskich uniwersalne 1,00% -39,64%
mieszane polskie aktywnej alokacji -1,36% -23,01%
akcji polskich małych i średnich spółek -10,98% -55,38%
akcji zagranicznych sektora nieruchomości -36,27% –
Źródło: Analizy Online. Stan na 12 września 2012 r.

Wpisy o podobnej tematyce

Fundusze: czerwiec należał do europejskich akcjiW pierwszym półroczu największe zyski – średnio 8,8 proc. – przyniosły fundusze akcji europejskich rynków wschodzących.     Po spadkach notowanych miesiąc wcześniej, czerwiec dla inwestorów okazał się bardzo łaskawy. Większość (84 proc.) z monitorowanych przez nas otwartych funduszy...

Fundusze: lipiec nie był idealnym miesiącemPo czerwcowych znacznych wzrostach wycen większości funduszy, lipiec przyniósł stonowanie nastrojów. Niemniej, znów większość funduszy, tj. 238 spośród 396, czyli 60 proc., kończyła miesiąc na plusach.     Najważniejszym wydarzeniem miesiąca na rynku funduszy inwestycyjnych bez wątpienia było zawieszenie...

Fundusze: sierpień był może i leniwy, ale zyskownyW sierpniu na rynku funduszy zapanowała w pełni wakacyjna atmosfera. Obyło się bez spektakularnych wydarzeń, a większość inwestorów powinna mieć powody do zadowolenia.     Sierpień na rynku funduszy, jak przystało na okres wakacyjny, upłynął w leniwym nastroju. Po wielu...

Fundusze inwestycyjne maja najmniej akcji od siedmiu latSpadek wartości akcji oraz wycofywanie pieniędzy przez klientów sprawiły, że w ogólnej wartości zgromadzonych przez fundusze inwestycyjne środków, walory giełdowych spółek stanowią mniej niż jedną trzecią. Za to papiery dłużne już ponad połowę. Udział akcji w ogólnej wartości wszystkich...

Fundusze: absolutnie niespecjalnie zyskowneZarabianie w każdych warunkach, bez względu na koniunkturę, przychodzi funduszom absolutnej stopy zwrotu równie łatwo, jak przynoszenie strat.     Głównym zadaniem zarządzających funduszami absolutnej stopy zwrotu jest dążenie do wypracowania bezwzględnego zysku, niezależnie od bieżących trendów w poszczególnych segmentach...