30 czerwca, 2013 
Kredyt hipoteczny to zobowiązanie długoterminowe. Banki udzielają kredytów nawet 50 lat, zgadzając się by kredytobiorca płacił ostatnią ratę w wieku 80 lat, czyli aż 13 lat po przejściu na emeryturę. Czy w takiej sytuacji budżet domowy kredytobiorców będzie w stanie pokryć wszystkie zobowiązania? Czy wysokość emerytury pozwoli na bieżące spłacanie zobowiązań?
W podeszłym wieku można spłacać kredyt
Najstarszych klientów spośród największych banków w Polsce mogą mieć w przyszłości Nordea i BZ WBK. Według danych zawartych w zestawieniach opracowanych przez Comperia.pl banki te nie określają maksymalnego wieku, w którym nastąpi spłata ostatniej raty kredytu hipotecznego. Getin Noble Bank dopuszcza, że klient będzie spłacał kredyt jeszcze w wieku 80 lat.
Bank Maksymalny wiek kredytobiorcy w dniu spłaty kredytu (w latach) Maksymalny okres
kredytowania
(w latach)
Nordea Bank nieokreślony 45
BZ WBK nieokreślony 30
Getin Noble Bank 80 50
PKO BP 75 40
Bank BGŻ, BNP Paribas, Citi Handlowy 75 35
Kredyt Bank 70-75 40
Millennium Bank 70-75 35
mBank, Multibank, ING Bank Śląski 70 40
BOŚ Bank 70 35
Pekao SA, Bank BPS, Raiffeisen Polbank 70 30
Źródło: opracowanie własne na podstawie Comperia.pl „Ranking na najlepszy bank hipoteczny po II półroczu 2012 roku”
W przypadku pozostałych banków ta granica waha się pomiędzy 70, a 75 lat. W praktyce więc w przypadku każdego z banków ich klienci mogą spłacać kredyt już po przejściu na emeryturę w wieku 67 lat. Niezależnie od tego, czy okres ten będzie wynosił 3 lata czy 13 lat problem z domknięciem budżetu domowego może być dość spory.
W samym tylko programie „Rodzina na swoim” z przeszło 181 tys. kredytów udzielonych do końca 2012 roku, blisko 24% było udzielone osobom w wieku 35 lat i więcej. To właśnie kredytobiorcy w tym wieku w wielu przypadkach mogą być narażeni na trudności ze spłatą kredytu w trakcie emerytury. Na koniec września 2012 łączna liczba wszystkich czynnych umów na kredyt hipoteczny wyniosła ponad 1,7 mln sztuk. Gdyby aż 24% z nich było obarczone ryzykiem spłaty w okresie emerytury, problem braku środków na spłatę kredytu po przejściu na emeryturę mógłby dotyczyć nawet 400 tys. gospodarstw domowych.
Jak mogą wyglądać finanse rodziny dziś i w przyszłości
Załóżmy, że rodzina, w której oboje rodziców (mają po 35 lat) pracuje, bierze dziś kredyt hipoteczny na 40 lat. Łączny przychód netto gospodarstwa to 5 000zł, więc w wielu bankach bez problemu dostaliby kredyt na 350 tys. zł. Rata takiego kredytu wynosiłaby około 1,9 tys. zł. Zobaczmy jak by wyglądał ich miesięczny budżet tej rodziny dziś i w przyszłości.
2013 2045
ostatnia pensja 2045
emerytura
Przychody gospodarstwa 5 000 zł 13 169 zł 6 321 zł
Pracują dwie dorosłe osoby, zarabiają po 2 500 zł netto Pensje obu osób rosną 3% średniorocznie Obie osoby przechodzą na emeryturę, stopa zastąpienia 48%
Kredyt hipoteczny 1 901 zł 1 901 zł 1 901 zł
Czynsz + media + wyposażenie 790 zł 2 081 zł 2 081 zł
Wyżywienie 775 zł 2 040 zł 2 040 zł
Odzież, obuwie 158 zł 416 zł 416 zł
Transport 297 zł 783 zł 783 zł
Zdrowie 155 zł 408 zł 408 zł
Pozostaje na rozrywkę i kulturę, edukację i inne wydatki 923 zł (18,5%) 5 539 zł (42,1%) -1 309 zł
Źródła: obliczenia własne; wysokość przyszłej pensji i emerytury na podstawie kalkulatora na emerytura.gov.pl; podział wydatków budżetu domowego po spłacie kredytu na podstawie raportu GUS „Budżety gospodarstw domowych w 2011r.”. Założono wzrost przychodów i kosztów 3% średniorocznie.
2013 2045
W obecnych warunkach sytuacja rodziny mogłaby wyglądać dość komfortowo. Po spłacie kredytu i zaspokojeniu podstawowych potrzeb pozostaje jeszcze dość sporo na dodatkowe wydatki lub na oszczędności. W kolejnych latach zapewne będą obserwować zarówno wzrost ich przychodów jak wzrost wydatków. Przyjmijmy pewne uproszczenia, które pozwolą w przybliżeniu zaobserwować jak zmieni się podział budżetu. Załóżmy, że przychody i wydatki rosną w tym samym tempie. W tym czasie rata kredytu może pozostać na tym samym poziomie. W 2045 roku, tuż przed przejściem na emeryturę sytuacja finansowa rodziny może wyglądać bardzo dobrze. Po zaspokojeniu wszystkich wydatków w ich portfelach może jeszcze pozostać 42% przychodów.
Tymczasem w momencie przejścia na emeryturę nagle może zabraknąć środków nie tylko na to by żyć na porównywalnym poziomie, ale by zaspokoić podstawowe potrzeby i zobowiązania. Do domknięcia się tylko podstawowego budżetu może braknąć ponad 1,3 tys. zł. Miesiąc wcześniej w kasie zostawało ponad 5,5 tys. zł po opłaceniu najważniejszych wydatków. Według dość optymistycznego kalkulatora opracowanego przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej stopa zastąpienia (czyli stosunek emerytury do ostatniego wynagrodzenia) wyniosłaby 48%. Według ocen niektórych analityków liczba ta może wynosić nawet 20 – 30%. W takim przypadku sytuacja rodziny przedstawiałaby się jeszcze gorzej.
Kredytobiorcy, którzy wiedzą o tym, że będą spłacać kredyt hipoteczny jeszcze na emeryturze powinni zawczasu zaplanować jak uzupełnić brakującą część budżetu domowego. Banki udzielając kredytów analizują bieżącą sytuację klienta, ale nie wybiegają w przód o 30 czy 40 lat by oceniać czy poradzi sobie ze spłatą kredytu na emeryturze. Jest to oczywiście trudne dziś do przewidzenia, ale bank ma zabezpieczenie w postaci nieruchomości, dlatego klient również powinien postarać się o zabezpieczenie spłaty kredytu.
Rodzina ze wspomnianego przykładu będzie spłacać kredyt na emeryturze jeszcze przez 8 lat. Aby móc sobie zapewnić po przejściu na emeryturę wypłatę dodatkowych środków w wysokości raty kredytu, powinni do 67 roku życia zgromadzić ponad 206 tys. zł. Oczywiście najprostszą metodą będzie inwestowanie choćby małych kwot. Takie inwestowanie mogą rozpocząć od razu lub nieco później, ale wtedy wysokość miesięcznych inwestycji powinna być większa.
Obecny wiek inwestora Ilość lat do emerytury Wysokość miesięcznych oszczędności (założona średnioroczna stopa zwrotu 5%)
35 32 218 zł
45 22 430 zł
55 12 1 047 zł
W zależności od przyjętej strategii inwestycyjnej miesięczna kwota inwestycji może być różna. Jeśli rodzina zdecydowałaby się na strategię inwestycyjną, w której przewidywana stopa zwrotu wynosiłaby średniorocznie 5%, to rozpoczynając inwestycję od razu po uruchomieniu kredytu powinna inwestować około 220zł.
W przypadku tej rodziny inwestowanie mogłoby być sfinansowane ze środków przeznaczonych na dodatkowe wydatki. Takie strategie inwestycyjne można realizować zarówno w funduszach inwestycyjnych jak i asset management. Warto przed rozpoczęciem inwestycji sprawdzić indywidualny profil inwestycyjny i zaplanować inwestycję tak by dobrać właściwą strategię inwestycyjną do swojej indywidualnej sytuacji. Dodatkowe oszczędzanie na emeryturę rodzina mogłaby również realizować w IKE czy IKZE.
Co jeśli rodzina chciałaby sobie zapewnić ten sam poziom życia na emeryturze? Przyjmując, że dodatkowe środki w wysokości 6 848zł chce sobie wypłacać co miesiąc przez 15 lat, powinna zgromadzić ponad 1,5 mln zł. Aby mieć szansę to osiągnąć przy planowanej stopie średniorocznej 5%, przez najbliższe 32 lata rodzina powinna inwestować 1 645zł, a przy stopie 9% 701zł. W pierwszym przypadku kwota jest wyższa od kwoty, która dziś pozostaje rodzinie po podstawowych wydatkach. Tak więc nawet jeśli rodzina gdzieś w przyszłości spłaciłaby kredyt czy sprzedała mieszkanie np. zamieniając je na mniejsze, może się okazać, że uzupełnienie budżetu domowego nie będzie wcale proste.
Biorąc kredyt hipoteczny, czy podejmując zobowiązania finansowe, które będą obowiązywały również po przejściu na emeryturę warto od razu zabezpieczyć ich spłatę w przyszłości. To co dziś może stanowić akceptowalne obciążenie w postaci regularnej inwestycji w fundusze czy asset management, w przyszłości może stanowić ważne uzupełnienie dziury w domowym budżecie jaka powstanie po przejściu na emeryturę.
Wpisy o podobnej tematyce
Kategoria 
Tagi: